niedziela, 10 stycznia 2016

Jesziwa Chachmej

Budynek lubelskiej wyższej uczelni talmudycznej wybudowany został w latach 1924–1930 ze składek Żydów z całego niemal świata, z inicjatywy i dzięki staraniom rabbiego Jehudy Meira Szapiro. Był on jej pierwszym rektorem, od chwili uroczystego otwarcia w 1930 roku aż do swojej przedwczesnej śmierci w wieku zaledwie 46 lat, w 1933 roku. Po Jehudzie M. Szapiro rektorem został Szlomo Eiger, ostatnim – był prawdopodobnie Arje Cwi Fromer. Plac ufundował Szmul Ajchenbaum, zaś projektantem budowli wzniesionej w stylu eklektycznym był Agenor Smoluchowski.

Ta nowoczesna jak na owe czasy uczelnia działała do 1939 roku W okazałym, 5-kondygnacyjnym gmachu znajdowały się m.in. dormitoria dla 200 osób, sala wykładowa, będąca jednocześnie bożnicą jesziwy, sala konferencyjna oraz biblioteka licząca 10 tys. ksiąg i czytelnie dla studentów. W jednym z pomieszczeń eksponowano pozłacaną makietę Świątyni Jerozolimskiej. W przyziemiu mieściła się tu także mykwa oraz kuchnia ze stołówką, pralnie i suszarnie. Za budynkiem znajdował się obszerny ogród.

Może to ostatnie zdjęcia z pobytu izraelskiej grupy Żydów, zanim w jesziwie uruchomiono  Ilan**** Hotel.











Golub - Dobrzyń

Twierdza krzyżacka w Golubiu osłaniała granicę Państwa Zakonnego od strony ziemi dobrzyńskiej i Mazowsza.

Warownia składała się z właściwego zamku, wzniesionego na planie prostokąta o bokach 39x42 m, i podzamku, przedgródka, z którego dziś zachowały się jedynie fundamenty bramy wjazdowej oraz nasypy, oznaczające dokładnie jego rozpiętość. Najniższą partię czteroskrzydłowej zabudowy zamku wysokiego zajmowały piwnice pełniące rolę magazynów żywności oraz sprzętu. We wschodniej części skrzydła południowego umiejscowiono kaplicę pw. św. Krzyża z charakterystycznym sklepieniem gwiaździstym (zrekonstruowanym). Przylegały do niej dwie małe celki pokutne dla zakaźnie chorych bądź ukaranych braci, posiadające kontakt z kościołem przez ciasne otwory z widokiem na ołtarz. Środkowy człon skrzydła południowego zajmowała infirmeria (szpital), a zachodnią kapitularz (sala spotkań). Komnaty te były ogrzewane kominkiem oraz gorącym powietrzem, dochodzącym z pieca znajdującego się w przyziemiu. Podzielone na trzy pomieszczenia skrzydło wschodnie składało się z zachrystii, refektarza (jadalni) oraz salki narożnej o nieznanym obecnie przeznaczeniu. Przestrzeń użytkową pierwszego piętra skrzydła północnego przeznaczono na dormitoria, czyli sypialnie braci zakonnych. Tutaj również znajdował się korytarz do latryny wystawionej po zewnętrznej stronie budynku. W skrzydle zachodnim umiejscowiono bramę wjazdową z wartownią i izbą odźwiernego, a jego pierwsze piętro zajmował komtur zamku, który mógł wjechać na górę konno - na kondygnacji tej wybudowano obiegający wszystkie skrzydła kryty dachem ganek komunikacyjny. Piętro kolejne służyło za magazyny zboża oraz broni. Ponad nimi był jeszcze strych - skomunikowany z wieżyczkami narożnymi i jedną z dwóch cylindrycznych wież zachodnich pełnił on funkcje obronne.






Ciechocinek

Ciechocińskie tężnie to monumentalna budowla konstrukcji drewnianej wzniesiona w latach 1824-33 i 1859 według projektu Jakuba Graffa przez budowniczego warzelnianego Knake. Łączna długość trzech segmentów tężni wynosi 1741 m., wysokość 15,8 m. Jest to jeden z nielicznych w Europie, unikatowy zabytek techniki z XIX wieku. Na tężniach dokonuje się proces stężania solanki służącej do produkcji soli. Cechą charakterystyczną tego procesu jest wytwarzanie naturalnego aerozolu o właściwościach leczniczych. Strefa okołotężniowa wyróżnia się specyficznym mikroklimatem.







Opatów - Góry Świętokrzyskie

Kolegiata pod wezwaniem św. Marcina w Opatowie to piękny i cenny zabytek sztuki romańskiej z XII wieku.





Kościół jest trójnawową bazyliką z transeptem, wzniesioną z ciosów piaskowca krzemienistego.





Barokowy wystój kościoła reprezentują wspaniałe polichromie z XVIII wieku przedstawiające tematykę batalistyczno-historyczną. Prawą stronę prezbiterium ozdabia obraz „Bitwa na Psim Polu” ukazujący triumf Bolesława Krzywoustego nad cesarzem Niemiec Henrykiem V. Po lewej stronie upamiętniono zwycięstwo pod Grunwaldem króla Władysława Jagiełły nad Zakonem Krzyżackim. W północnej części oddano zaś hołd królowi Janowi III Sobieskiemu za zwycięstwo odniesione nad Turcją pod Wiedniem. Polichromie barokowe przedstawiają także sceny z życia patrona kościoła św. Marcina, oraz obrazy alegoryczne i o ornamentyce roślinnej.


Kolegiata pw. św. Marcina położona jest w obrębie historycznych granic miasta, które wyznaczały kamienne mury miejskie. Do dzisiejszych czasów spośród czterech bram strzegących grodu, po jego odbudowie w początku XVI wieku, zachowała się jedynie brama zwana „warszawską”. Obecnie to dwukondygnacyjna wieża bramna. Masywne, kamienne mury z przyporami wieńczy stylizowana na renesansową nadbudówka. wzorowana na renesansowej attyce Bramy Opatowskiej w Sandomierzu. Została zaprojektowana i dobudowana w latach 80-tych XX wieku, staraniami i wg projektu ówczesnego wiceministra kultury, prof. Wiktora Zina.

Święty Krzyż - Góry Świętokrzyskie

Na szczycie zwanym Świętym Krzyżem, Łysą Górą lub Łyścem (595 m. npm) znajduje się najstarsze polskie sanktuarium. Przechowywane są nim relikwie Drzewa Krzyża Świętego.



Według tradycji pierwszy kościół wzniosła tam w 966 r. Dąbrówka, żona Mieszka. Znalazł się on w miejscu osławionej bałwochwalni, czyli znanej pogańskiej świątyni potrójnego biesa: Świat, Poświat, Pogoda. Ślady pogańskiego kultu zachowowały się do dzisiaj na zboczu góry.

Natomiast opactwo benedyktyńskie założył Bolesław Chrobry w 1006 r. Od X w. aż do kasacji opactwa w 1819 r. gospodarzami sanktuarium byli benedyktyni, obecnie opiekę nad nią sprawują misjonarze oblaci Maryi Niepokalanej.

Relikwie podarował kościołowi w XII w. św. Emeryk, syn węgierskiego króla Stefana.


W średniowieczu oraz później, aż do kasaty opactwa w 1819 r., Święty Krzyż był jednym z najważniejszych ośrodków intelektualnych i kulturalnych w Polsce. Mnisi przechowywali cenne dzieła sztuki, literatury i nauki, prowadzili warsztat, w którym przepisywali księgi, m.in. Kazania Świętokrzyskie i prowadzili badania przyrodnicze i naukowe.

Na Świętym Krzyżu jest pochowanych wiele znakomitych osobistości, m.in. książę Jeremi Wiśniowiecki.





Widziane przez dziurkę od klucza: tak wyglądały kalsztorne cele, kiedy było tu więzienie.


Odcisk łapy dinozaura - eksponat muzealny.


Łopienka - Bieszczady

Łopienka - kocham to miejsce i odwiedzam za każdym pobytem w Bieszczadach.



Łopienka, to nieistniejąca wieś z połowy XVI wieku, położona pomiędzy Łopiennikiem, a znajdującym się na północ od niego szczytem Korbania. Wieś zasłynęła z tego, iż ukazała się tu Matka Boska pod postacią ikony. Wkrótce po tym Łopienka stała się słynnym ośrodkiem kultu maryjnego. Ikonę umieszczono w kapliczce, a niedługo potem w drewnianej wówczas cerkwi pw. Świętej Paraskewi. Obecna - murowana cerkiew - datowana jest na I poł. XIXw.

Łopienka, podobnie jak wiele innych bieszczadzkich wsi, nie przetrwała II wojny, a raczej tego, co po niej w Bieszczadach nastąpiło. Wieś została zniszczona, mieszkańcy w większości wysiedleni.

Ocalała - choć w opłakanym stanie - cerkiew wykonana z nieobrobionego dzikiego kamienia - obecnie jest to jedyny tego typu obiekt w Bieszczadach. Uratowano również cudowną ikonę - została przeniesiona do kościoła (dawnej cerkwi) w Polańczyku, gdzie znajduje się do dnia dzisiejszego.Jesienią roku 2000, do Łopienki powróciła kopia cudownej ikony, która wisi nad ołtarzem. 

Tuż obok cerkwi stoi odbudowana kaplica grobowa z XIX w.



Cerkiew jest otwarta dla zwiedzających, nie wyznaczono godzin otwarcia, jak zazwyczaj w innych obiektach - jest otwarta cały czas.Można przyjechać z "własnym" księdzem (prawosławnym lub katolickim) i wziąć ślub, chrzest lub odprawić mszę - za darmo, albo za dowolny datek.

Wewnątrz zwraca uwagę duża, drewniana figura "Chrystusa bieszczadzkiego". Przy wejściu księga pamiątkowa, do której może się wpisać każdy odwiedzający cerkiew.






sobota, 9 stycznia 2016

Haczów- podkarpackie

Kościół Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła w Haczowie jest największym gotyckim drewnianym kościołem w Europie i jednocześnie jednym z najstarszych kościołów drewnianych konstrukcji zrębowej w Polsce.Wnętrze zdobi unikatowa polichromia figuralna z 1494 (najprawdopodobniej najstarsza polichromia tego typu w Europie, stanowi też największy XV-wieczny zbiór malowideł figuralnych w Polsce), oraz późniejsza z ok. 1864 roku.

Kościół znalazł się na wizerunku monet: 2- i 20-złotowych wyemitowanych przez Narodowy Bank Polski 13 września 2006.

W 2003 roku kościół został umieszczony na liście światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO. Jest także jednym z najważniejszych obiektów szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego.



W kościele znajduje się cudowna figurka Matki Boskiej Bolesnej. Według legend ta pochodząca z ok. 1400 r. gotycka Pietà „przyszła wodą” rzeki Wisłok (zapewne w czasie powodzi) i zatrzymała się pod starym drewnianym haczowskim kościołem. Mieszkańcy umieścili figurkę w nowej świątyni, a w zamian za to otrzymali Boską opiekę.


Reszel - Warmia

Pierwsza krzyżacka strażnica w Reszlu stanęła już w 1241 r., jednak budowę zamku murowanego rozpoczęto dopiero w ponad sto lat później. Główną przyczyną były ciągłe bunty pruskiego plemienia Bartów, którzy nigdy nie pogodzili się z podbojem i regularnie niszczyli zakonną placówkę. Od 1243 r. Reszel formalnie należał do biskupów warmińskich, ale krzyżacka załoga opuściła go dopiero w 1300 r. Warownia była połączona z obwarowaniami miasta.

Na mocy traktatu toruńskiego z 1466 r., Warmia przeszła pod opiekę króla polskiego. W tym okresie częstym gościem był tu Mikołaj Kopernik, bratanek biskupa oraz jego sekretarz i osobisty lekarz. Kolejne większe prace przeprowadzono za rządów kardynała Andrzeja Batorego w latach 1594-1597. Zamek, który stracił już znaczenie militarne, został przekształcony we wspaniałą rezydencję myśliwską.

Po pierwszym rozbiorze Polski (1772), zamek został przejęty przez władze pruskie na więzienie.
Gruntowny remont przeprowadzony w latach 1976-1985, pozwolił na utworzenie w części pomieszczeń domu pracy twórczej oraz galerii sztuki. Od roku 2001 po kolejnej renowacji, jest tu hotel z restauracją, galeria i muzeum.








Obecny budynek ratusza zbudowano w latach 1815-1821 na fundamentach starego gotyckiego ratusza zniszczonego w pożarze w 1806 r. Jest typową neoklasycystyczną budowlą, wzniesiona na rzucie prostokąta. Dwukondygnacyjny budynek, zakończony wieżą zegarową, odrestaurowano na początku XXI w.