Kolejny dzień zaczął się mżawką. No, co za pech! Jak nie pożary to deszcz! Postanowiłam uciec z Porto na jeden dzień. W czwartek zaczęli otwierać drogi i linie kolejowe. Elektryczką czyli metrem dalekobieżnym:) pojechałam do Povoa de Varzim. Dalej metro nie dojeżdżało, to i tak 35 km. W Internetach nie za wiele o tej miejscowości znalazłam, właściwie nic... Ale co tam, zobaczy się na miejscu. Popatrzyłam na przystanki i wpadłam na pomył, że od Povoa de Varzim będę szła pieszo do Vila do Conde i stamtąd wrócę do Porto. Co najwyżej będę miała niezaplanowany trecking:)
Po wyjściu z wagonu, skierowałam się do centrum. Pierwsze wrażenie średnie. Ratusz. Jest siedzibą władz gminy Póvoa de Varzim. Mieści się w nim biuro burmistrza Povoa de Varzim, izba rady miejskiej oraz inne służby miejskie. Podobno budynek ratusza stoi tu już od 1807 roku, na miejscu swojego poprzednika. W ostatnich latach, w związku z przebudową Placu do Almada, powstała okropna awantura korupcyjna dotycząca handlu gruntami miejskimi. Mimo wszystko teren został uporządkowany i wybrukowany. Skąd my to znamy:)
W rogu placu pomnik pisarza José Maria de Eça de Queirós uważanego za największego portugalskiego pisarza nurtu realistycznego. Zola uważał go za o wiele zdolniejszego niż np. taki Flaubert. Jonathan Keates umieścił go na równi z Dickensem, Balzakiem i Tołstojem. Urodził się właśnie w Povoa do Varzim w 1845 roku. Pisarz w Polsce prawie nieznany, choć wydano po polsku sześć jego książek, z czego trzy po roku 2000.
Zabytkowa fontanna (bez wody) z dekoracją z płytek azulejos przedstawiającą scenę biblijną „Jezus przy Źródle Jakuba”.
Portugalia jest krajem katolickim, zatem krzyż na rondzie nie powinien dziwić:)
Skoro Rua da Igreja czyli ulica kościelna, to i kościół musi być...
Kościół parafialny w stylu barokowym, zastąpił stary kościół znajdujący się bliżej ratusza, już w XVIII wieku. Inauguracja parafii, choć kościół nie został jeszcze całkowicie ukończony, miała miejsce 6 stycznia 1757 roku .
Portal w stylu rocaille, zwieńczony herbem królewskim, w którym otwiera się nisza z wizerunkiem Dziewicy w kamieniu. Ściany zdobi dziewięć złoconych barokowych ołtarzy joanińskich, na których znajdują się rzeźby z XVIII wieku.
Tribunal Judicial da Comarca czyli Sąd Okręgowy, a tuż obok Kościół Miłosierdzia...
Igreja da Misericórdia - wygląda na bardzo stary, ale ma około 100 lat. Przylega do terenu szpitala, z tyłu z wejściem od podwórca jest muzeum i stara część cmentarza, ale pan na bramie pokiwał palcem i powiedział "você não pode". No i nie weszłam, może było jeszcze zamknięte, może już, a może w ogóle zakaz wstępu, bo teren szpitalny z karetkami itp.
Nawet mi się podobał, taki schludny.
Zdecydowanie mniej schludnie było na rybnym targowisku i zapachy nietentego:) Pokręciłam się , obejrzałam ryby i inne dziwne stworzenia i udałam się w kierunku wybrzeża.
Ten pan, patron ulicy czyli Joaquim Augusto Mouzinho de Albuquerque był portugalskim oficerem kawalerii, który zyskał wielką sławę w Portugalii dzięki schwytaniu Nguni Gungunhana ostatniego dynastycznego cesarza Imperium Gazy (Afryka) w 1895 roku i poprowadzeniu późniejszej kampanii pacyfikacji miejscowej ludności pod portugalską administracją kolonialną, jej podboju i ujarzmienia na terytorium dzisiejszego Mozambiku. Jest to jeden z najsłynniejszych portugalskich administratorów kolonialnych, wsławił się bezwzględnością i okrucieństwem. Ale czasy powoli się zmieniały, nastąpił wiek XX i poparcie dla kolonializmu wygasało...
Pogłoski o nieludzkim zachowaniu podczas kampanii w Afryce doprowadziły do stopniowego ostracyzmu i uwikłania w narastającą atmosferę intryg byłego bohatera. Nie mogąc tego zdzierżyć Mouzinho de Albuquerque popełnił samobójstwo dwoma strzałami z pistoletu. Oczywiście zwolennicy kolonializmu nadal twierdzą, że padł ofiarą zabójstwa. Leży sobie teraz na cmentarzu w Lizbonie, jego dom także ma się dobrze, a miasta wybierają go na patrona swoich ulic. Co za paradoks...
Pomnik Fernando Pessoi, portugalskiego poety, prozaika oraz tłumacza, przedstawiciela modernizmu, uważanego za najwybitniejszego portugalskiego poetę XX wieku. W wieku 47 lat zmarł na marskość wątroby, bo mu się "nie przelewało". Żył ubogo, więc pił albo pił, więc żył dość ubogo. Kto go tam wie... Napisał przewodnik: "Lizbona: co turysta powinien zobaczyć", a jego jedyny tomik wierszy wydany za życia po portugalsku został wydany także w Polsce, ale dopiero w 2006 roku.
Przy wejściu na plażę wprost na chodniku pomnik pamięci Fernando da Silva Gonçalvesa pseudonim Nando (1940-2018). Fernando da Silva Gonçalves to autor słynnej w Portugalii postaci z kreskówek „Zé da Fisga”, wyjątkowy artysta z Povoa de Varzim, który poświęcił się rysowaniu, malarstwu, ceramice, dekorowaniu okien i muzyce klasycznej, jednej z jego wielkich namiętności, którą jak nikt inny zinterpretował poprzez swoje skrzypce. Można posłuchać na YT, jest zaledwie kilka krótkich filmów.
Stworzył te przepiękne płytki panelowe przedstawiające „Bohaterów Morza” z Povoa, na północnym molo portu rybackiego.
I tak sobie idąc plażą i po molo zobaczyłam fortecę Fortaleza de Nossa Senhora da Conceição czyli Twierdza Matki Bożej Poczęcia. Ta mała forteca została zbudowana w XIV wieku, za panowania João I . Pod koniec XVI wieku w rejonie zaczęła się rozwijać działalność związana z budową statków. Fort został przebudowany na koszt Rady Miejskiej w celu ochrony kwitnącej społeczności związanej z działalnością morską (kupcy, stoczniowcy i rybacy) przed atakami korsarzy . Ten nieduży fort istniał jeszcze w 1685 roku, kiedy to stacjonowała w nim 4-osobowa zaledwie załoga wyznaczona przez gminę. Teraz mieszczą się tu dwie restauracje.
Położony bezpośrednio nad morzem, na granicy Caxinas i Póvoa de Varzim, Kościół Nossa Senhora da Lapa z 1772 roku to skromny i prosty budynek o barokowym wyglądzie, zbudowany na zlecenie społeczności rybackiej. Lapa znaczy Na Skale. Mała, nieczynna latarnia morska, zwrócona w stronę morza dodaje kościołowi wyjątkowości, obecnie służy jako sentymentalny, ale przecież niegdyś użyteczny łącznik między kościołem a rybakami, którzy byli na morzu. Tym samym kościół ma znaczną wartość kulturową i symboliczną.
27 lutego 1892 roku wydarzyła się jedna z największych tragedii, jakie naznaczyły społeczność rybacką w Povoa de Varzim. Na latarni morskiej kaplicy umieszczono płytkę z informacją, że:
Na naszym wybrzeżu rozpętała się straszna burza, która zajęła wszystkie łowiska na środku morza i dotarłszy do niego, zabiła 105 rybaków, którzy zginęli dwa kroki od lądu pośrodku dzikich i cyklopowych fal. Dusze dobre i hojne proszone są, aby w intencji wiecznego odpoczynku dusz tych biednych męczenników pracy odmówili Ojcze nasz i Zdrowaś Maryjo, aby mogli prosić Boga naszego Pana za wszystkich dobroczynnych ludzi, którzy tak chętnie ofiarowali swoje jałmużny na pomoc. okropności głodu i biedy, wdowieństwa i sieroctwa bez ochrony.
(tłumaczyłam przez google:)
Co roku 15 sierpnia obchodzone są wielkie uroczystości ku czci Matki Bożej Wniebowziętej, połączone z uroczystą mszą św. i majestatyczną procesją.
W czerwcu tego roku odsłonięto pomnik znajdujący się obok kościoła w Lapa ku czci klasy rybackiej, w akcie upamiętniającym 50. rocznicę podniesienia Póvoa de Varzim do kategorii miasta. Duża figura z brązu uosabia wizerunek Susany da Costa, byłej handlarki ryb. „To instalacja poświęcona kobietom z Poveiras, matriarchatowi związanemu z rybołówstwem, czyli siłą tych, którzy prowadzili dom. Łuk przedstawia odwróconą łódź, która upamiętnia tych, którzy stracili życie i pracowali na morzu. Ryba reprezentuje społeczność rybacką i duszę ludu reprezentującego Póvoa de Varzim”.
Trasą, którą się przemieszczałam maszerują pielgrzymi do Santiago de Compostella. Spotkałam ich kilka razy, różnej narodowości.
Moją uwagę zwrócił charakterystyczny kształt Capela de Nossa Senhora do Socorro. Wzniesiono ją w 1559 roku z inicjatywy Kaspara Manuela, głównego pilota regat w Indiach, Chinach i Japonii, który sfinansował prace, prawdopodobnie w ramach wypełnienia przysięgi złożonej Dziewicy z Socorro. Zapewne te podróże na wschód stały się inspiracją do budowy kaplicy na planie koła i elipsy.
Wnętrze wyłożone jest płytkami ze scenami biblijnymi. Kaplicę tę zbudowano na szczycie niewielkiego wzniesienia, w miejscu, gdzie kiedyś znajdowała się średniowieczna wieża strażnicza pilnująca wejścia do portu.
Zaciekawił mnie ten ogromny budynek niemal zawieszony nad ulicą. Okazało się, że w historycznym budynku obecnie urządzony jest 5-gwiazdkowy hotel. Cena za nocleg ze śniadaniem 1200-1400 pln, nawet byłoby mnie stać:) Budynek był klasztorem od 1318 roku. Założony został przez Afonso Sanchesa (nieślubnego syna króla Dinisa) i jego żonę, Teresę Martins de Meneses. Klasztor Santa Clara w Vila do Conde przeznaczony był do przyjmowania szlachetnie urodzonych zakonnic i zarządzania ich majątkiem. Niezły interes:) Niestety, z czasem popadł w ruinę i odbudowano go ponownie w XVIII wieku. Teraz wnętrze mieści hotel The Lince Santa Clara, wnętrza można zobaczyć po zakupieniu pobytu albo na stronie internetowej:) HOTEL SANTA CLARA
Wdrapując się stromymi uliczkami w kierunku budynku klasztorno-hotelowego na końcu uliczki zobaczyłam TO! Widziałam TO także z okien wagonu w czasie podróży i już wtedy ciśnienie odkrywcy lekko mi się podniosło:) Zatem znalazłam, jeszcze nie wiem co, ale się zaraz dowiem.
Niżej kościół św. Klary, zamknięty. Pan w hotelu powiedział, że czasem otwierają na uroczystości dla gości, np. ślub, chrzest czy inne modły.
No to wracam do akweduktu, który mnie zachwycił. Akwedukt Santa Clara biegnie pomiędzy wsią Terroso a klasztorem Santa Clara w Vila do Conde. Ma długość około 5 km. Budowa granitowej konstrukcji trwała niemal 100 lat, prace rozpoczęto w 1626 r., jednak większość prac wykonano w latach 1705-1714 z inicjatywy przełożonej zakonu, siostry Bárbary Micaela de Ataíde. Jest to akwedukt w stylu romańskim, wykonany z kamienia, wysokość konstrukcji w niektórych miejscach sięgała ok. 20 metrów. Pierwotnie miał 999 łuków, z których część jest obecnie zniszczona. Uważany jest za akwedukt z największą liczbą łuków na świecie, a trzeci pod względem urody:) Od 1910 roku uznawany jest za pomnik narodowy Portugalii.
Zanim poszłam drogą wzdłuż akweduktu, zajrzałam jeszcze do kościoła Venerável Ordem Terceira de São Francisco de Vila do Conde czyli: Czcigodny Trzeci Zakon Świętego Franciszka z Vila do Conde:)
Kościół São Francisco de Vila do Conde jest częścią starego klasztoru Santa Clara. W 1522 r. teren ten przekazano franciszkanom, aby mogli tam zbudować swój klasztor. Zamieszkiwany był aż do wygaśnięcia zakonów w 1834 roku. W 1839 roku kościół został przekazany Trzeciemu Zakonowi św. Franciszka, który w 1862 roku za pośrednictwem José de Castro Pires da Cunha zakupił na publicznej aukcji budynek dawnego klasztoru. W następnym roku król Luís zezwolił na utworzenie domu starców , otwartego w 1867 roku, który istnieje do dziś.
Ambona na ścianie skierowanej na północ, jak wynika z umieszczonej na niej inskrypcji, pochodzi z 1685 roku.
A to jest właśnie Święta Klara, zakonnica, duchowa córka św. Franciszka z Asyżu, współzałożycielka klarysek. Pochodziła z rycerskiego rodu. Przed jej narodzinami matka miała wizję, że córka zabłyśnie jaśniej niż słońce. Klara wraz ze swoją siostrą Agnieszką dołączyła do Franciszka i jego towarzyszy w Asyżu i założyła zakon klarysek, który stał się zakonem, gdzie siostry odbywały pokutę i żyły według reguły zakonnej opierającej się na „przywileju ubóstwa”. Jest patronką telewizji:)
Kościół Nossa Senhora da Lapa został zbudowany w 1758 roku przez Nicolau Nasoniego, tego samego, co zbudował w Porto Wieżę Kleryków. Elementy dekoracyjne wnętrza o charakterze neoklasycystycznym, wskazują, że prace trwały aż do początków XX wieku.
Zatoczywszy koło wracam do centrum Vila do Conde napić się kawy w jednym z lokali na Mercado...
... i na koniec zdążę jeszcze zobaczyć kościół parafialny pw. São João Baptista, który zaczęto budować w ostatnich latach XV wieku, na szczycie wzgórza. Budowa trwała niemal przez cały XVI wiek, a następcami po sobie byli mistrzowie murarscy i stolarze, w tym João de Castilho, kamieniarz z Kraju Basków, który przebywał w Vila do Conde w latach 1511-1513. To dzięki niemu kościół posiada tak wspaniałe nawy, łuki i przepiękne wejście główne.
Za chwilę odjeżdża mój "metrowy" pociąg, więc uciekam biegiem na stację i wracam, zmęczona, ale i szczęśliwa, że zobaczyłam tyle wspaniałych budowli, zabytków, poznałam tyle opowieści historycznych... No i jak nie planować tu powrotu, skoro tyle jeszcze zostało do zobaczenia ??