Czy ktoś wie, co to jest Ruś Czerwona ? To teren, na którym leży Chełm, to kraina historyczna znajdująca się obecnie częściowo na terenie Ukrainy, a częściowo w południowo-wschodniej Polsce. Nazwa obecnie już nieco zapomniana, choć starsze określenie Grody Czerwieńskie częściej funkcjonuje w naszej świadomości. To prawdopodobnie te same tereny. Na Ukrainę stąd jest 27 km i nieco ponad 40 km na Białoruś. Dlatego zdziwiło mnie, że podczas całodziennego pobytu nie usłyszałam w Chełmie ani razu mowy innej niż polska:)
Nie będę tu pisać o historii miasta, a jest fascynująca. Jest mnóstwo materiałów w internecie Nadmienię tylko, że Chełm miał miano miasta królewskiego, miasta rządowego, był przez chwilę stolicą Polski. Teraz jest miastem nieco zapomnianym, a niesłusznie. Wart specjalnych odwiedzin, nie tylko "przy okazji". I w cukierni Hetman jest najpyszniejsze ciasto marchewkowe i sernik:)
Oto kościół Rozesłania Św Apostołów, Zaczynam od niego, bo niedaleko zaparkowałam:) Ufundowany przez Króla Polski Władysława Jagiełłę za zasługi Chorągwi Białego Niedźwiedzia z Chełma, która miała znaczący udział w bitwie pod Grunwaldem. Pierwotnie był to kościół drewniany wzniesiony w 1417. W 1578 kościół spłonął, po czym na jego miejscu wybudowano w 1585 kościół murowany, który został w 1754 rozebrany z powodu złego stanu technicznego. W latach 1753-1763 zbudowano obecny kościół pw. Rozesłania św. Apostołów. Fundatorami byli Marianna i Andrzej Wolscy oraz Wacław Piotr Rzewuski. Budowę kościoła powierzono architektowi Pawłowi Antoniemu Fontanie a pracami budowlanymi kierował Tomasz Rezler. Kościół konsekrował w 1795 biskup Jan Kanty Lenczowski.
Następnie przeszłam na mały ryneczek czyli Plac Łuczkowskiego oraz pokręciłam się po ciasnych uliczkach starówki.
Stąd już tylko parę kroków do Bazyliki kolegiackiej Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – zbudowana jako chełmska katedra unicka, obecnie rzymskokatolicki kościół parafialny.
Dzwonnica przy bazylice Narodzenia Najświętszej Maryi Panny - czterokondygnacyjny budynek wzniesiony przed 1878 r., mierzy ok. 40 m wysokości. Na dzwonnicy wiszą 3 dzwony., ważące 2155 kg, 3000 kg i 1200 kg.
W ołtarzu głównym umieszczona jest replika cudownego obrazu Matki Boskiej Chełmskiej (Chełmska Ikona Matki Bożej) z 1938, którego oryginał obecnie znajduje się w Muzeum Ikony Wołyńskiej w Łucku.
Brama Uściłuska - brama zamkowa (później klasztorna) wchodząca w skład zespołu katedralnego. Jest to najstarsza budowla miasta. Jest jedynym zachowanym w całości obiektem będącym częścią dawnych obwarowań miejskich. Została zbudowana w 1616 roku i pełniła funkcję obronną. Przebiegał nią trakt prowadzący do Uściługa nad Bugiem.
Wysoka Górka to wczesnośredniowieczne grodzisko znajdujące się na Górze Zamkowej. W latach 1964-1966 prowadzono tu badania archeologiczne, w wyniku których odkryto m.in.części drewniano-kamiennego wału o konstrukcji skrzyniowej; pięć rzędów częstokołu z pni dębowych, znajdujących się na obrzeżu wału; fundamenty zamku księcia Daniela; fundament Wieży Kazimierzowskiej.
Cerkiew konkatedralna pod wezwaniem św. Jana Teologa należy do dekanatu Chełm diecezji lubelsko-chełmskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Jest to jedyna czynna cerkiew prawosławna na terenie Chełma, alr niestety w czasie mojego pobytu była zamknięta. Świątynia została wybudowana w latach 1846–1852 z funduszy wyasygnowanych przez rząd rosyjski, jako cerkiew wojskowa. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, jako jedyna z cerkwi Chełma nie została zrewindykowana na rzecz Kościoła katolickiego ani zburzona. W 1928 otrzymała honorową rangę soboru.
A na deser wizyta tuż za miastem: kopalnia odkrywkowa kredy. Wikimapa.org mówi:
"Dzisiejsza odkrywkowa kopalnia kredy przy chełmskiej cementowni była niegdyś jednym z najwyższych wzniesień w okolicy. Prowadzone od lat 50-tych XX w. prace górnicze spowodowały zniszczenie góry i obniżenie terenu o około 50 metrów. Na dawnym wzgórzu zwanym „kredową górą” znajdował się jeden z najstarszych cmentarzy w Chełmie, datowany na około XI-XII wiek. W 1794 r. pochowano tam również powstańców, którzy polegli podczas walk pod miastem w trakcie jednej z największych bitew insurekcji kościuszkowskiej rozegranej 8 czerwca tego roku. W czasie II wojny światowej znajdowało się tam lotnisko polowe, a zaraz po wojnie wielki skład złomu wojskowego. Dzisiejsza odkrywkowa kopalnia kredy jest dnem prehistorycznego oceanu, w którym zachowały się wyraźne ślady życia sprzed milionów lat."
No i warto w Chełmie wejść do podziemi kredowych (byłam wcześniej) oraz do
Kumowej Doliny KLIK! na przedmieściach, a także na żydowski kirkut.
