Nowy Żmigród na Podkarpaciu to teraz wieś, ale bywał też miastem, a jego historia sięga ponad tysiąca lat wstecz, kiedy była tu osada lędzian. Już w średniowieczu był tu ratusz, był też klasztor i miejskie targi jako królewski przywilej. Mieszkali tu Polacy, Wołosi, Łemkowie i Żydzi.
Zaraz na wjeździe do wsi od północy, po lewej stronie szosy widoczny jest rozległy cmentarz żydowski założony na początku XVI wieku. Zajmuje powierzchnię 2 ha. Do czasu utworzenia gminy wyznaniowej w Jaśle grzebano tutaj Żydów niemal z całego powiatu jasielskiego.
Wraz z wybuchem II wojny światowej wielu Żydów uciekło przez rzekę San do sowieckiej strefy okupacyjnej. Na początku 1942 roku w Nowym Żmigrodzie utworzono getto. 7 lipca 1942 roku 1250 Żydów zaprowadzono do lasu Halbow, gdzie zostali zabici w przygotowanych dołach egzekucyjnych. Część ocalałych z łapanki wysłano 15 sierpnia 1942 roku do obozu pracy Zasław pod Krakowem, część do obozu zagłady w Płaszowie. Ostatnich Żydów wywieziono pod koniec lata 1942 roku do obozu zagłady w Bełżcu.
Po wojnie na kirkucie dokonano dwóch pochówków. W 1955 odbył się ostatni z nich - pochowano tu Pinkasa Wohlmuta, który był ostatnim Żydem mieszkającym w Nowym Żmigrodzie.
Całość cmentarza ma długość nieco ponad 200 metrów i w jego końcowej części znajduje się najwięcej nagrobków.
Kilkaset metrów dalej położony jest inny cmentarz z XIX-wieczną kaplicą katolicką pw. Świętej Trójcy. Początkowo najprawdopodobniej była to niewielka drewniana budowla, a około połowy XIX wieku postawiono kaplicę z kamienia. Według niektórych źródeł jej poświęcenie nastąpiło w 1852 roku, a miał go dokonać ówczesny proboszcz, ksiądz Fryderyk Otto. Jednakże zachowany za ołtarzem kaplicy napis informuje, że w 1865 roku miała miejsce konsekracja, której dokonał ksiądz biskup przemyski Antoni Józef Manastyrski. Wyposażenie wnętrza pochodziło w znacznej mierze ze zlikwidowanego przez zaborcę austriackiego klasztoru dominikanów. Do kaplicy tylko zajrzałam na chwilę, bo akurat był pogrzeb i zbierali się żałobnicy.
Podczas II wojny światowej kaplica została zniszczona. Ostatnie prace remontowe prowadzono od roku 2010, kaplica wygląda bardzo ładnie.
Jeden sektor zajmuje zabytkowy cmentarz z I wojny światowej zaprojektowany przez Dušana Jurkoviča, o powierzchni1650 m². Znajduje się na nim 157 grobów pojedynczych oraz 27 grobów zbiorowych. Na cmentarzu w Żmigrodzie na 149 pochowanych żołnierzy carskich, 58 Austriaków i 7 Niemców.
Krótka, acz intensywna burza wypędziła mnie z cmentarza na ryneczek. W jednym jego rogu pożydowskie domy i barokowy Kościół Rzymskokatolicki pw. św. Apostołów Piotra i Pawła z 1857 roku.
Z powodu deszczu nie odwiedziłam kilku innych miejsc w Nowym Żmigrodzie, poza tym śpieszyło mi się w Beskidy:)