poniedziałek, 11 marca 2019

Piotrawin - Lubelszczyzna

W województwie lubelskim na wapiennym wzgórzu w dolinie Wisły leży Piotrawin.  Legenda mówi, że w XI wieku właścicielem tych terenów był szlachcic, Piotr Strzemieńczyk, który tuż przed śmiercią sprzedał wieś krakowskiemu biskupowi, Stanisławowi. Trzy lata po śmierci szlachcica,  jego rodzina i krewni wystąpili o zwrot ziemi, zarzucając duchownemu bezprawne przejęcie rycerskiego majątku. Biskup nie zgodził się na oddanie zakupionych terenów, więc rodzina szlachcica pozwała go przed sąd królewski w pobliskim Solcu n/Wisłą. Biskup, chcąc ratować swoją własność, poprosił króla o wstrzymanie się z wydaniem wyroku o trzy dni i obiecał, że przyprowadzi tego, kto mu te grunty sprzedał. Król przystał na prośbę duchownego. Biskup wrócił do Piotrawina i pogrążył się w modlitwie w miejscowym kościele prosząc Boga o przywrócenie życia rycerzowi. Gdy nadszedł dzień sądu, poszedł na cmentarz, stanął przy grobie Piotra, polecił odkopać zmarłego, aby dał świadectwo prawdzie. Kiedy obecni przy tym ludzie odpowiedzieli: Amen, biskup powstał z kolan, pastorałem dotknął trupa i wtedy stał się cud. Szlachcic wstał z grobu, a następnie zaświadczył przed królem, że sprzedał biskupowi wieś. Po wszystkim duchowny odprowadził Piotra na cmentarz, a kładąc się z powrotem do grobu, rycerz poprosił, by modlono się za niego.




Kościół parafialny pw. Tomasza Apostoła i Św. Stanisława w Piotrawinie oraz wolno stojąca kaplica pw. św. Stanisława BM zostały wzniesione w XV wieku z fundacji biskupa Zbigniewa Oleśnickiego. Uznawane są za najstarsze i najcenniejsze zabytki na Lubelszczyźnie, ale także za najstarsze i najcenniejsze budowle gotyckie w Polsce. Nowy piotrawiński kościół i kaplicę nad grobem Piotra Strzemieńczyka wybudowano w stylu gotyckim, z nieotynkowanej czerwonej cegły.

Kościół  jest orientowany, to znaczy, że prezbiterium skierowane jest ku wschodowi. Wewnątrz można zobaczyć m.in. obraz z początku XVII wieku przedstawiający św. Stanisława, prowadzącego Piotra Strzemieńczyka do króla Bolesława. Na dole obrazu widnieje napis Veritas de terra orta Est et justitia de coelo prosperit, co oznacza: "Prawda z ziemi powstała, ku sprawiedliwości z nieba spojrzeć raczyła".


W drugiej połowie XVIII w. planowano nadać sanktuarium w  Piotrawinie  rangę na skalę krakowskiego kościoła Na Skałce. Biskup Kajetan Sołtyk przygotowywał budowę nowej świątyni. Zesłanie na Syberię uniemożliwiło mu realizację tych planów. Zostały tylko leżące przed budynkiem kamienne kapitele kolumn.